Film pod tytułem Solargraphy [w wersji angielskiej i hiszpańskiej] autorstwa Macieja Zapióra i Gaizka Taro wyjaśnia podstawy i zasady solarygrafii.

Analema - zapis ruchu sfer niebieskich niedostępny ludzkim zmysłom. Możliwość uchwycenia analemmy dostępna jest tylko wytrwałym, konsekwentnym, cierpliwym, posiadającym wiedzę astronomiczną wybrańcom. Analemma powstaje kiedy codziennie i dokładnieo tej samej godzinie rejestrujemy położenie Słońca na niebie. To jaksystematyczne chodzenie na siłownię: każdego dnia mięśnie powtarzają te same ruchy, kształtując same siebie. Jeśli zostaną powtórzone tysiące razy, wtedy pojawia się efekt. Widoczny efekt. Po efekcie możemy sobie

wyobrazić nakład pracy. To nie my przerzuciliśmy tony ciężarków, ale kształtujemy w sobie pojęcie co jest potrzebne do osiągnięcia muskulatury.

Jak ludzie wydeptujący ścieżkę w trawie. Jak wgłębienie w desce do krojenia. Jak wycieranie kamiennych schodów w starych kościołach spowodowane stawianiem stóp w tym samym miejscu od wieków. Jak rzeźbienie kanionu przez powoli płynący potok. Do tego można porównać fotografowanie analemmy.

W przypadku analemmy efekt końcowy posiada zarówno walor estetyczny jak i naukowy. Wizualnie, na pierwszy rzut oka widać wielką ósemkę na niebie. Kształt tej figury jest jednak zdeterminowany przez mechanikę nieba. Przez prawa fizyki, którym poddają się wszystkie obiekty we Wszechświecie. Wszystkie atomy, cząsteczki, istoty żywe, planety, gwiazdy i galaktyki. Do zrozumienia mechanizmów, które wpływają na kształt analemmy potrzeba jednak wysiłku umysłowego, który otwiera dalsze, głębsze obszary estetyki, zapisane w strukturze Wszechświata [1].

To jak gdyby z rozsypanych losowo szklanych kuleczek utworzył się wzór. Wzór stabilny i powtarzalny, ale widoczny tylko w pewnych chwilach i tylko w pewnych miejscach dla kogoś kto wie jak patrzeć. Atomy rozrzucone losowo po Wszechściecie dzięki prawom fizyki organizujące się w coraz bardziej uhierarchizowane struktury. Już nie pojedyncze atomy, ale gwiazdy, planety, ludzie, podlegąjący odwiecznym prawom ruchu. Ziemia jako jedna z planet znalazła się na takiej a nie innej orbicie, z takim a nie innym okresem obiegu, eliptycznością orbity, nachyleniem osi i okresem obrotu. Złożenie tych okresów i kształtów wpływa na taki a nie inny kształ analemmy. Kształ obecny i niezmieniony na niebie od wieków, o którym zaczęli mieć pojęcie dopiero konstruktorzy zegarów słonecznych, którzy potrzebowali wprowadzić poprawki.

Kształ obecny długo w formie wzorów i wykresów wyłącznie dla wybranych, zarejestrowany na fotografii po raz pierwszy dopiero w 1979 przez Dennisa di Cicco [2] i niewielu potem. Podobno więcej ludzi stąpało po powierzchni Księżyca niż z powodzeniem sfotografowało analemmę [3]. Więcej o analemie można znaleźć tutaj.


Analemma w solarygrafii
Już solarygrafia kształtuje u solarygrafisty pewne cechy charakteru. Jednak próba uchwycenia analemmy zmusza do pójścia jeszcze dalej. Wymaga wiedzy niezbędnej do jej rejestracji. Przemyślenia całego projektu głęboko pod różnymi aspektami: w jakim kierunku ustawić kamerę, jaki będzie kąt widzenia kamery, o której godzinie dokonywac rejestracji, jak rozwiązać problem dokładnego  pomiaru czasu, zasilania, itp. Jeśli się to wszystko powiedzie 365 razy sukces będzie możliwy. Analemma uchwycona za pomocą solarygrafii jest wyjątkowa: jest zarejestrowana na jednym kadrze bez cyfrowego nakładania czy zgrywania obrazów. Jest pierwszą eksponowaną każdego dnia.

Układ nie był całkowicie "bezobsługowy" i wymagał kontroli działania, a zwłaszcza czasu co kilka/kilkanaście dni. Planowaliśmy zainstalować układy (a te powstały 3 sztuki), na naszych balkonach, aby umożliwić stały dopływ prądu elektrycznego i łatwy dostęp. Układy skonstruowaliśmy w 3 egzemplarzach, ponieważ znane nam są prawa Murphy'ego. Prace ciągnęły się kilka miesięcy i w końcu Maciek dostał kontrakt za granicą i musiał wyjechać (oraz opuścić mieszkanie) w czasie kiedy układy były już gotowe. Odpowiedzialność za kontrolę układów wziął na swoje barki Łukasz. Montowanie układów na jego balkonie odbywało się w połowie lutego 2013 na mrozie i w ciemnościach (głównym źródłem światła była latarka rowerowa). Szczególnie zapadło nam w pamięć lutowanie przewodów przy silnikach i elektromagnesie w temp. ok. -10 stopni. Nie należy to do przyjemności. 15 lutego byliśmy już gotowi - układy ruszyły. Niestety pogoda kompletnie nie sprzyjała. Cała 2. połowa lutego była całkowicie zachmurzona. Dopiero 1. marca wyjrzało Słońce i nastąpiła pierwsza rejestracja. Dlatego uznaliśmy, że zakończenie projektu przesuwamy na 28 lutego 2014.

Realizacja projektu "Analemma" nie była łatwa. W zasadzie od początku pojawiały się różne przeszkody. Pierwszą z nich był upadek jednej z puszek na podłogę balkonu podczas montowania. Na szczęście upadła na blokadę silnika. Blokada wzięła na siebie całą energię uderzenia i pękła. Za to ocaliła silnik i puszkę. Udało się ją błyskawicznie wymienić.

Po kilku dniach okazało się, że moment obrotowy silnika jest na tyle duży, że przesłona ślizgała się na osi. Skoro tarcie nie wystarczało przykleiliśmy przesłonę do osi. Zanim się to wydało, minęło kilka dni, stąd ciągłe linie (fałszywe rejestracje).

Układy realizowały zadanie już ponad 4 miesiące, gdy pojawiło się ogłoszenie ze Spółdzielni Mieszkaniowej o remoncie balkonów i wymianie barierek. Padł na nas blady strach, gdyż kamerki umieściliśmy właśnie na barierce. Przez 28 lat nic z barierkami nie robiono i akurat wtedy, kiedy przeprowadzaliśmy eksperyment spółdzielnia zainteresowała się nimi. Na szczęście po wizycie fachowca okazało się, że barierki i ich mocowanie jest w porządku. Projekt ocalał.

Późną jesienią nawalił jeden z wyłączników programowalnych. Wyszło to na jaw po kilku dniach (chyba po tygodniu). Podczas łykendu (akurat była wyjątkowo ładna pogoda) Łukasz wychodził na balkon i otwierał, a następnie zamykał przesłonę jednej z kamerek o zadanej godzinie. Zaraz po łykendzie udało się kupić nowy wyłącznik i projekt ruszył dalej.

W pierwszej dekadzie grudnia przeszedł orkan Ksawery. Aby zwiększyć bezpieczeństwo kamerek i zmniejszy prawdopodobieństwo ich poruszenia dodatkowo wzmocniliśmy mocowanie. Kamerki przetrwały.

W ostatnich trzech miesiącach realizacji projektu na szczęście nie wydarzyło się już nic godnego uwagi.